Vitale lelieteelt: naar een éénrichtinssysteem
Doel is het ontwikkelen van een teeltsysteem voor leliebollen waarin geen chemische gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn.
Hiertoe onderzoeken we de mogelijkheden van een éénrichtingssysteem onderzocht waarin, waarin we starten met ziektevrij weefselkweekmateriaal. Dat wordt onder beschermde omstandigheden doorgeteeld tot schubbollen voor verdere vermeerdering in een beschermde teelt, of grof plantgoed dat nog één jaar nodig heeft voor groei tot de leverbare maat. De beschermde teelt zal plaatsvinden in de kas, waarbij jaarrond productie van bollen wordt onderzocht met de inzet van (LED-)belichting en meerlagen teelt zonder inzet van gewasbeschermingsmiddelen. Het laatste teeltjaar tot leverbare bollen zal in deze systeem aanpak plaatsvinden in de vollegrond. Hiervoor wordt een prototype teeltsysteem ontwikkeld, vergelijkbaar als in de Akkerbouw casus met gebruik van enerzijds techniek (mogelijk zelfs fertigatie) en anderzijds natuur (mengteelten, antagonisten, biologische gewasbeschermingsmiddelen).
Ingezette proeven 2019
In het project Vitale lelieteelt hebben we deze zomer niet stil gezeten. In Bleiswijk is het meerlagen teeltsysteem afgebouwd. In dit systeem kunnen we uitgangsmateriaal van lelie telen onder verschillende belichtingsregimes. Omdat het voor het eerst is dat er leliebollen onder bijbelichting geteeld worden, gaan we onderzoeken welke lichtintensiteit en welk spectrum de beste bolgroei geeft. In september wordt weefselkweekmateriaal en schub in het systeem geplant.
In Callantsoog is een proef opgezet met de teelt in kisten, met fertigatie. Op een perceel van een teler, die al uitgangsmateriaal in kisten teelt, is een proefstuk met fertigatie aangelegd. De planten krijgen dagelijks een kleine watergeefbeurt, met voeding. De betere gewasgroei t.o.v. de rest van het perceel, dat vaste meststoffen en water met sproeiers krijgt, is nu al spectaculair. Wij zijn benieuwd naar de groei van de bollen, want daar gaat het natuurlijk om.
Op een proeflocatie in Drenthe ligt een proef, waarin het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen gedurende het laatste teeltjaar buiten zoveel mogelijk wordt beperkt. De behandelingen daar zijn: geen boldompeling met fungiciden, Botrytisbestrijding volgens een waarschuwingssysteem en aangepaste, of geen, virusbestrijding. Op 22 en 23 augustus waren er open dagen op deze locatie, waar zeker 150 belangstellenden (telers en andere belanghebbenden uit de sector) kennis hebben kunnen nemen van dit onderzoek.
Resultaten proeven 2018
Vitale lelieteelt
Voor het project Groenegewasbescherming en bestuivers van LNV zijn onderzoekers van Wageningen University & Research onder andere opzoek naar een teeltsysteem voor leliebollen waarin geen chemische gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn. In 2018 zijn er verschillende proeven gestart naar doorvermeerdering van leliebollen en naar plaagbeheersing in de lelieteelt.
Beschermde teelt uitgangsmateriaal
In de kasafdeling van WUR in Bleiswijk zijn twee plantingen van weefselkweekmateriaal gedaan (maart en augustus). De planting van maart liet al in oktober bollen zien, die voldoende grootte hadden om te schubben voor doorvermeerdering. Omdat het gewas in het najaar nog in goede conditie was is bijbelichting toegepast om verdere groei mogelijk te maken. Twee van de drie cultivars gingen bloemtakken vormen, waarvoor veel energie uit de bol werd gehaald. Na het verwijderen van de bloemen werd verwacht dat de bol weer zou gaan groeien, maar in veel gevallen werd direct daarna een volgende tak gevormd. Zo ontstond een zeer dicht gewas, waarvan de bollen t.o.v. de eerste groei tot oktober niet veel groter werden.
In de hele teeltperiode in de kas zijn geen gewasbeschermingsmiddelen ingezet en alle bollen waren 100% gezond. Het bleek dus mogelijk om in zeer korte tijd bollen voor doorvermeerdering te produceren. In het vervolg wordt een jaarrond-teelt van dit materiaal in een meerlagensysteem onder ledbelichting onderzocht.
Buitenteelt leverbare bollen
Op de proeflocatie ROL in Drenthe is in 2018 een proef uitgevoerd om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in het laatste teeltjaar terug te dringen. Het plantgoed was afkomstig uit de reguliere teelt. Het plantgoed is niet gedompeld in fungiciden. Om de bodemweerbaaheid te vergroten hebben we verschillende grondbehandelingen toegepast om de bodemweerbaarheid te verhogen. In een deel van de proef werd geteeld in kisten met potgrond, los van de ondergrond, met fertigatie. De vuurbestrijding is uitgevoerd volgens een waarschuwingssysteem. De virusbestrijding is alleen volgens regulier schema uitgevoerd.
Alle gerooide bollen waren gezond, zonder aantasting door fusarium. Dat er nooit lelies op het perceel hadden gestaan was hiervoor waarschijnlijk (mede)verantwoordelijk. Hierdoor kon er geen effect van de verschillende bodembehandelingen worden vastgesteld. Het optreden van vuur werd in de behandelingen met het waarschuwingssysteem net zo goed bestreden als in de reguliere behandeling. De groei van de bollen in de kisten met fertigatie, los van de grond, was erg goed.In deze proef bleek het mogelijk om gezonde bollen te telen met veel minder inzet van gewasbeschermingsmiddelen. In het vervolg wordt aandacht besteed aan de inzet van meer milieuvriendelijke middelen voor vuurbestrijding en alternatieven voor virusbestrijding.
Foto Proefveld Rolde (Drenthe) met onderzoek ten behoeve van laatste (4e) teeltjaar, augustus 2018:
