Hakea

Hoe herken ik Hakea?

Hakea (hakea sericea) is een rechtopstaande, houtachtige struik of kleine boom die 3-5 meter hoog kan worden. De stengels zijn iets hoekig, licht behaard en hebben een bruinachtige schors. Jonge bladeren zijn licht behaard, maar dat verdwijnt als de bladeren ouder worden. Oudere bladeren zijn donkergroen, naaldvormig met een scherpe punt en een langsgroef aan de onderzijde. De bloemen zijn crèmekleurig. In elke bladoksel worden een of twee houtachtige vruchten gevormd van ongeveer 2,5 centimeter in doorsnee. Rijpe vruchten van hakea hebben twee openspringende kleppen, elke klep bevat één zwartbruin gevleugeld zaadje. In hun eerste jaar zijn de rijpe vruchten paarsbruin, maar worden bleekgrijs naarmate de vruchten ouder worden. De vruchten zijn hittebestendig en openen zich pas na afsterven van een tak of de gehele boom, bijvoorbeeld na een bosbrand. De plant kan zich dan als pionier vestigen op de door as verrijkte bodem. Zaailingen van hakea hebben een penwortel, maar bij het ouder worden maakt de plant dikke zijwortels tot 4 meter onder de grond.

Klik op de afbeeldingen om ze te vergroten.

Herkomst – Waar komt Hakea vandaan?

Hakea komt oorspronkelijk uit Queensland en New South Wales in Zuidoost-Australië en groeit daar in heidevelden en in de ondergroei van droge bossen langs de kust.

Verspreiding – Waar komt Hakea voor?

Hakea sericea is in 1833 vanuit Australië in Zuid-Afrika geïntroduceerd om stuifzandduinen op de Kaapse vlakten te stabiliseren en als haagplant om vee weg te houden uit gebieden met jonge dennenaanplant. Het hout werd gebruikt voor brandhout. De soort heeft zich over een groot gebied verspreid vooral als gevolg van ongecontroleerde veldbranden die in het betreffende gebied regelmatig voorkomen. Na een brand springen de zaaddozen open en de gevleugelde zaden kunnen door de wind tot kilometers ver worden verspreid.

Rond 1930 is de soort in Portugal aangeplant als haagplant en is van daaruit verwilderd en groeit vooral in verstoorde gebieden zoals in bermen van wegen en spoorwegen. Naast Portugal is de soort ook invasief in delen van Spanje en Frankrijk. In Nederland komt de soort nog niet voor, maar door klimaatverandering kan het gebied van vestiging opschuiven naar het noorden. Het klimaat in de zuidelijke lidstaten wordt dan minder geschikt voor de plant vanwege de te hoge temperatuur in de zomer.

Risico’s - Wat zijn de problemen?

Hakea vormt dichte bestanden waardoor inheemse plantensoorten worden verdrongen, waaronder zeldzame en bedreigde soorten. De verdringing van inheemse soorten heeft ook negatieve effecten op de dieren die verbonden zijn met deze soorten. De dichte, ondoordringbare bestanden belemmeren de toegang tot recreatiegebieden.

Leadfoto: Krzysztof Ziarnek, Wikimedia Commons, 2020

Gepubliceerd 24 mei 2023